•  Σύμφωνα με το μύθο, όταν ο Κέκροπας ήταν βασιλιάς της Αττικής, οι θεοί Ποσειδώνας και Αθηνά αμφισβήτησαν τη τιμή της προστασίας της χώρας. Τότε η εκλογή ανατέθηκε στο βασιλιά Κέκροπα και θα βασίζονταν στα θεϊκά δώρα καθενός προς την Αττική, Σ’ αυτόν τον αγώνα ήταν παρόντες όλοι οι θεοί του Ολύμπου.

Ο Ποσειδώνας με χτύπημα της τρίαινας του, έσκισε το βράχο της Ακρόπολης και ανέβλυσε νερό. Η Αθηνά χτυπώντας το δόρυ της στον ιερό βράχο προκάλεσε το φύτρωμα της πρώτης ελιάς. Προτιμήθηκε η Αθηνά και δόθηκε το όνομα της στην πόλη.

Η ελιά λοιπόν ήταν το δώρο της Αθηνάς προς την Αττική και όλη την ανθρωπότητα και από τότε η ελιά θεωρείται σύμβολο της ειρήνης και της  ευημερίας .

Οι θεοί του Ολύμπου ανέλαβαν την προστασία της ελιάς και δεν επιτρέπονταν κάποιος να κόψει περισσότερες από δύο ελιές το χρόνο, ενώ το ξύλο της μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή βωμών ή αγαλμάτων για τους θεούς και λιγότερο για ιδιωτική χρήση.

Η ελιά στην μακρόχρονη παρουσία της αποτέλεσε και αποτελεί σύμβολο της νίκης, της αρετής, της σοφίας και της συμφιλίωσης.

• Δεν υπάρχει ομοφωνία των επιστημόνων για τη χώρα καταγωγής της ελιάς. Απολιθωμένα φύλλα ελιάς ηλικίας 50.000 – 60.000 ετών βρέθηκαν στη Νίσυρο και τη Σαντορίνη. Κόκκοι γύρης ελιάς που χρονολογούνται από το 6.000π.χ βρέθηκαν στην Ήπειρο. Άλλοι θεωρούν σαν πιθανό τόπο προέλευσης της ελιάς, τις περιοχές της Συρίας και της Μικράς Ασίας.

Η άλλη εκδοχή θεωρεί ότι η ελιά προέρχεται από την Αβησσυνία και την Αίγυπτο. Στην Κρήτη, ευρήματα της προϊστορικής περιόδου δείχνουν πως στην νεολιθική εποχή, η καλλιέργεια της ελιάς ήταν ήδη υπαρκτή. Ευρήματα της Μινωικής περιόδου οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πιθανή καταγωγή της είναι η Κρήτη.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τη χρησιμοποιούσαν στις ταριχεύσεις των Φαραώ ( καθώς και αρωματικά έλαια ).  

Η (αγρι)ελιά του Πλάτωνα στην ιερά οδό θυμίζει την μακροβιότητα του ιερού δέντρου εδώ και 2.500 χρόνια περίπου.

Με τον κότινο, κλαδί άγριας ελιάς στεφάνωναν του Ολυμπιονίκες. Την αγριελιά, κατά τη μυθολογία, μεταφύτεψε ο Ηρακλής στην Ολυμπία στο ναό της Ήρας μετά την ολοκλήρωση των 12 άθλων του.